Open Monumentendagen en 25 jaar Stichting Vrienden van de Dorpskerk
Op 13 en 14 september zijn er tijdens de Open Monumentendagen en ter viering van 25 jaar Stichting Vrienden van de Dorpskerk Eelde bijzondere verhalen verteld in de Dorpskerk.
Onder de noemer 'Verhalen in de Dorpskerk' hebben drie verhalen vertellers mooie en bijzondere verhalen verteld over het 'reilen en zeilen' rond de Dorpskerk.
Henk von Eije vertelde beeldend over de Reformatie in de kerk. De beeldenstorm kwam daarbij natuurlijk ook aan de orde. Menso Alting heeft een belangrijke bijdrage geleverd over de Reformatie in Eelde waarbij het katholieke geloof overging in het gereformeerde geloof.
Vervolgens kroop Adriaan Ferf in de huid van burgemeester Tonckens vanaf 1823 burgervader van Eelde-Paterswolde. In die tijd was er weinig sprake van vrijheid. Zo ging burgemeester Tonckens de strijd aan met notabele Hora Siccema die met gebruik van het collatie recht bepaalde wie er in Eelde de dominee werd, de organist, de koster of de onderwijzer. Burgemeester Tonckens die opkwam voor de dorpelingen streed voor verbetering zowel in kerk als voor het onderwijs. Hij kons de strijd niet echt winnen.
Als derde verteller bracht Geesje Nijhof het verhaal over de armenzorg die vanuit de kerk werd gegeven. Grote gezinnen met veel kinderen en slechte huisvesting, zelfs in hutten, kwam aan het begin van de 19e eeuw veel voor. Voor een betere huisvesting werd besloten aan de Schoollaan een diaconiehuis te bouwen. De voormalige locatie van later verzorgingshuis De Wieken. De nieuwe huisvesting beviel de bewoners toch niet zo goed en men verlangde eigenlijk wel weer naar het oude.
Tussen de verhalen door klonk er op zaterdag 13 september orgelmuziek gespeeld Vincent van Laar, vaste organist van de Dorpskerk en op zondag 14 september speelde Hanneke Wiersma op de vleugel.
Over beide dagen kwamer en circa 65 bezoekers. Dat hadden er wel meer mogen zijn om met name de mooie verhalen aan te horen.
Op donderdag 24 april 2025 is er weer een donateursavond georganiseerd, met dit keer een lezing over de 'Historische en Rijksmonumenten in Eelde-Paterswolde' door Vera Lolkema en Jur Eckhardt respectievelijk secretaris en voorzitter van de Historische Vereniging Ol Eel.
Na een welkom door voorzitter Anneke Touwen kreeg eerst penningmeester Bertus Beelen het woord met het verzoek aan de donateurs om op het uitgereikte formulier hun e-mail adres in te vullen en met het verzoek om zo mogelijk akkoord te gaan met een machtiging voor het innen van de jaarlijkse donateursbijdrage. Daarnaast was er het verzoek voor medewerking voor de donateurswerving tijdens de Eelder Jaarmarkt.
Vera Lolkema nam ons vervolgens voor de pauze mee met een lezing over havezathes en landgoederen in Eelde en Paterswolde. Allereerst werden de havetzathes Oosterbroek en Lemferdinge voor het voetlicht gebracht. Aan de hand van historische foto's en tekeningen kregen wij een mooi en bijzonder inzicht hoe de havezathes er in vroegere tijden uitzagen en de loop der tijd zijn veranderd tot wat het nu zijn; in particulier bezit of met een maatschappelijke functie. Vervolgens kwam het landgoed De Braak aan bod met aan de hand van historische foto's uitleg over de aanleg van het bijzondere park. Tot slot van haar lezing presenteerde Vera de film over het historisch monument De Waterburcht in Eelde en ingesproken door historicus mevrouw Spiekhout. Het gaf een heel bijzonder en interessant inzicht over het onstaan en verloop van De Waterburcht.
Na de pauze presenteerde Jur Eckhardt een mooi verhaal over de diverse villa's in Eelderwolde, Paterswolde en Eelde. Aan de hand van de plattegrond kreeg je een mooie indruk van de diverse villa's die er destijds in het dorp waren en waarvan er meerdere tot op heden aanwezig zijn. Jur benoemde ook met name de bouwstijlen van de villa's en de vroegere bewoners ondersteund met historische foto's. Hieruit blijkt maar weer hoe de voormalige gemeente Eelde in trek was bij de welgestelden waarvan diverse hun domicilie ook in de stad Groningen hadden. Al met al was het verrassend om te horen en te zien hoe de historie van de bijzondere bouwwerken in ons dorp in beeld kwamen met als het onlangs gerealisserde bouwwerk 'villa Depassé' in Eelde.
Na deze beide lezingen blijkt maar weer hoe belangrijk het is om een actieve historische vereniging in een dorp of stad te hebben. Wij zijn dan ook blij dat wij de Historische Vereniging Ol Eel in ons midden te hebben, op wie wij altijd een beroep kunnen doen voor informatie uit het verleden, naast onze eigen Dorpskerk met name over de voormalige gemeente Eelde. Op de website van Ol Eel vindt u op voorhand veel informatie.
Na het dankwoord van voorzitter Anneke Touwen aan beide sprekers en ondersteund met een bos bloemen werd de avond afgesloten met een hapje en een drankje verzorgd door het kostersechtpaar Peter en Marian Dijk.
Door het bestuur is een financiële bijdrage aan een nieuw project tot behoud van de Dorpskerk goedgekeurd. Het betreft in dit geval het aanbrengen van nieuwe c.q. extra lambrisering langs de binnenmuur van de kerk ter plaatse van de kansel/preekstoel. Ondanks sinds vele jaren regelmatige herstelpogingen laat het stucwerk en het sauswerk telkens weer los, wat een onverzorgd beeld oplevert. Vocht en zoutoplossingen in het metselwerk zijn hier debet aan. Met het aanbrengen van de lambrisering, zoals het in vroegere tijden overigens ook aanwezig was, krijgt de muur ter hoogte van de kansel weer een volwaardige uitstraling. Aangezien er binnen het reguliere onderhoudsbudget van Dorpskerk geen rekening is gehouden met de financiering van de nodige kosten en deze ook niet in aanmerking komen voor subsidie van het Rijk, is de bijdrage namens de 'Vrienden van de Dorpskerk' hier zeker op zijn plek. De lambrisering is eind 2024 aangebracht.